Geneza projektu

Magdalena Lubońska
Redaktor naczelna

Pomysł stworzenia „Młodych Talentów” zrodził się na przełomie roku 2010/2011, kiedy to jako uczennica liceum zostałam zobligowana do napisania biznesplanu na zajęcia z przedsiębiorczości. Mieliśmy wymyślić coś, czego nie ma jeszcze na rynku, a w czym z racji naszych pasji dobrze byśmy się czuli. Zapytałam samą siebie: „W czym chciałabym się realizować?”. Moje zainteresowania krążyły wokół literatury i twórczego pisania, dlatego pomyślałam o czasopiśmie dla młodzieży, do którego uczniowie w moim wieku przesyłaliby swoje teksty i które byłyby krytycznie oceniane przez specjalistów od języka i stylu. Jak tu się doskonalić bez rzetelnej informacji o tym, w czym jest się dobrym, a co należałoby jeszcze poprawić? Powstanie czasopisma służącemu rozwojowi osób o lekkim piórze uznałam za bieżącą potrzebę mojego regionu, ponieważ, sama będąc na III etapie edukacyjnym, odczuwałam brak możliwości rozwijania mojej pasji w takim stopniu, w jakim bym sobie tego życzyła.

Pierwotny biznesplan, którego wraz z przyjaciółką nie traktowałyśmy poważnie z racji młodego wieku i braku doświadczenia, ograniczał się do wersji papierowej czasopisma. W obecnej wersji projekt „MlodeTalenty.online” składa się z portalu edukacyjnego i czasopisma elektronicznego. Dlaczego zamysł uległ tak znaczącej zmianie? Czas odwrócił role i z uczennicy stałam się nauczycielką dwóch przedmiotów: języka polskiego oraz wychowania fizycznego. Uśpiony pomysł ożywił mnie do działania, gdy osiągnęłam 24 lata i podjęłam studia doktoranckie w Akademii Wychowania Fizycznego. Rozeznałam wówczas, iż w mediach roi się od mądrości, które na to miano nie zasługują. Produkowane bezmyślnie sądy o świecie odwracają rzeczywistość i mieszają w umysłach szczególnie młodych osób, nie zdających sobie sprawy z tego, iż od dłuższego czasu ulegają medialnej manipulacji. Czy istnieje jakiś sposób, by pozbyć się samozwańczych nauczycieli? Skądże znowu, mamy wolność słowa! Jednakże bez niepotrzebnego krytycyzmu i narzekania, można ofiarować światu nadzieję i stworzyć przestrzeń dla tęgich umysłów, które prawdę o świecie będą wykładali w pigułce dla każdego. Co to oznacza? Na portalu edukacyjnym www.mlodetalenty.online o głos zostaną poproszeni specjaliści różnych dziedzin nauki, a przyświecającym im celem będzie: dezinformację zamienić w harmonię, a wiedzę przełożyć na praktykę.

Założenia
Wspomaganie wszechstronnego rozwoju ucznia szkoły ponadpodstawowej we Wrocławiu​
Współpraca z uczelniami wyższymi w celu podniesienia jakości pracy ucznia​
Promowanie uczniów zdolnych i ukazywanie drogi do doskonalenia ich talentów​
Jednoczenie środowisk szkolnych wszystkich wrocławskich szkół ponadpodstawowych​
Opis projektu

MlodeTalenty.online to projekt edukacyjny skierowany do uczniów szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu, znajdujących się na etapie rozeznawania swojej drogi zawodowej oraz zadających sobie pytania o własną tożsamość i rolę do odegrania w świecie. W pierwszej odsłonie treści projektu będą się ujawniały wyłącznie w wersji elektronicznej – na portalu www.mlodetalenty.online. W tym okresie zostaną przeprowadzone badania naukowe mające na celu wyjaśnienie zależności między sposobem przekazywania wzorów kultury cielesnej a poczuciem sensowności ciała uczniów szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu. Owo postępowanie pozwoli ocenić realny potencjał pedagogiki medialnej. Wyniki badań mogą posłużyć jako zachęta dla metodyków do włączenia edukacji medialnej do programów nauczania lub wskazówka dla nauczycieli do wykorzystania pomysłów, które okazały się skuteczne w przekazie medialnym „Młodych Talentów”.

Czym jest projekt MlodeTalenty.online dla uczniów? Przede wszystkim szansą na zaprezentowanie posiadanych talentów, a także na zwiększenie motywacji w dążeniu do celu – uczniowie szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu mogą dzielić się swoimi osiągnięciami, co miejmy nadzieję, spowoduje chęć doskonalenia się również u tych jednostek, które dotychczas nie były zainteresowane samorozwojem. W cyklu odcinków „Na ratunek Ikarowi” zostaną podjęte tematy dotyczące wykorzystywania ciała jako talentu w rozumieniu zasobu sił fizycznych, które można wykorzystać z pożytkiem dla siebie i innych. W cyklu odcinków „Co mi w duszy gra?” kładziony będzie nacisk na duchowy aspekt człowieka, a poprzez wyróżnieniowy vlog (bądź inną formę nagradzania) będziemy świętować sukcesy ścisłowców, którzy w sposób godny naśladowania wykorzystują swój potencjał umysłowy. Te trzy składowe człowieka: ciało, dusza i umysł pojawiające się w logo MlodeTalenty.online są ze sobą połączone i na portalu zamierzamy konsekwentnie dbać o to, by podchodzić do każdej jednostki z uwzględnieniem jej bio-psycho-duchowej struktury, a nie tylko tej odsłony, którą w sobie aktualnie dostrzega.

Co więcej? Na portalu www.mlodetalenty.online znajdzie się multimedialne czasopismo elektroniczne z możliwością dodawania komentarzy uczniów bądź generowania multimedialnych treści związanych z osiągniętymi w bieżącym miesiącu sukcesami. Zawartość czasopisma będzie ubogacona w następujące składowe:

  1. Słowo od Redakcji – kilka zdań dotyczących tematu numeru, umieszczonych reprodukcji obrazów, a także zwrócenie uwagi na najciekawsze elementy w danym numerze.
  2. Ku rozwojowi – atrakcje, wydarzenia, warsztaty naukowe dopasowane do docelowej grupy odbiorców przygotowane będą z całą świadomością, do kogo są kierowane i z zamiarem wyselekcjonowania ofert najbardziej dla uczniów wartościowych.
  3. Młode Talenty – publikacja wyselekcjonowanych tekstów prozatorskich i poetyckich danego miesiąca wraz z oceną kształtującą specjalistów, a także vlog wyróżniający ścisłowców oraz sportowców za osiągnięcia dokonane w bieżącym miesiącu.
  4. Spotted: komunikacja międzyszkolna – krótkie pozdrowienia dla znajomych i nauczycieli w formie dowolnej, życzenia urodzinowe bądź okolicznościowe.
  5. Na ratunek Ikarowi – cykl odcinków z udziałem profesorów AWF we Wrocławiu o wychowaniu do wartości ciała.
  6. Co mi w duszy gra? – cykl odcinków wyselekcjonowanych z portalu 2ryby.pl o rozwoju duchowym człowieka.
  7. Społecznik miesiąca – artykuł o akcji charytatywnej bądź wywiad z uczniem lub uczennicą, którzy w danym miesiącu wyróżnili się działaniem na rzecz dobra drugiej osoby.
  8. Obrazki z życia licealisty – powieść w odcinkach mająca wydźwięk umoralniający, dotycząca współczesnych bolączek nastoletniego wieku.

Zaangażowanie uczniów w projekcie „Młode Talenty” będzie polegało na:

  1. Udziale w badaniu ankietowym stanowiącym trzon rozprawy doktorskiej Wzory kultury fizycznej w przekazie medialnym…
  2. Udziale w konkursach „Młodych Talentów”: literackich, plastycznych, muzycznych.
  3. Doskonaleniu swoich zdolności dzięki konstruktywnej ocenie specjalistów (narzędziem pomocnym w osiągnięciu tego celu są działania na portalu: prowadzenie analizy gry sportowej rozgrywek międzyszkolnych, ocena kształtująca prac konkursowych dokonywana przez specjalistów danej dziedziny).
  4. Udzielaniu wywiadów przez przedstawicieli drużyn sportowych – liderów rozgrywek międzyszkolnych na terenie Wrocławia.
  5. Zdobywaniu wiedzy dzięki oglądaniu cyklu filmików Na ratunek Ikarowi.
  6. Śledzeniu osiągnięć rówieśników oraz dążeniu do znalezienia się w sekcji „Młodych Talentów”.
  7. Korzystaniu ze zniżek na wydarzenia kulturalne, naukowe oraz zajęcia sportowe.

Zdanie socjologa Znanieckiego „Najwyższym dobrem jest najwyższy możliwy rozwój jednostki” przyświeca projektowi od samego początku. Nasza inicjatywa edukacyjna ma w założeniu pomóc uczniom dostrzec własne zdolności i zauważyć niedostatki, co w kolejności powinno zaważyć na samopoznaniu i obraniu właściwej dla siebie drogi zawodowej i społecznej.

Talenty w projekcie rozumiane są jako ludzkie predyspozycje duchowe, cielesne i umysłowe, które rozwijane i stale wykorzystywane nadają sens podejmowanych działań jednostce, równocześnie będąc wartością prowadzącą ku dobru drugiej osoby. Owa definicja została skonstruowana na podstawie analizy i interpretacji przypowieści biblijnej (Mt 25, 14-30), w której każdy ze sług został obdarowany według woli pana, a następnie rozliczony z gospodarowania otrzymanymi pieniędzmi. Dlaczego powołuję do życia fragment pochodzący z I w. n.e.? Nie mogę przejść obojętnie wobec jego uniwersalności i trafności w kontekście badanego obszaru naukowego. Projekt „Młode Talenty” ma wspomagać rozwój zdolności bądź przyczyniać się do odkrywania ich. Pytanie zasadnicze: „Skąd się one biorą?”. W przypowieści słudzy zostali o b d a r o w a n i – to znaczy każdy z nich coś dostał i te dary różniły się między sobą, ponieważ każdy z nich był inny. Nie ma człowieka identycznego z drugim, ale każdy rodzi się i wzrasta z pewnym potencjałem. Czymś, co szczególnie nas wyróżnia spośród innych. Jesteś wrażliwy? Dzięki temu jesteś w stanie zauważyć potrzebę pomocy tam, gdzie bywa niezauważana. Umiesz dobrze liczyć? Wykorzystaj tę zdolność i rozwijaj ją, by móc w przyszłości utrzymać rodzinę, wykonując pracę taką, jaką lubisz. Nikt nie pozostaje bez talentu w rozumieniu biblijnym. Człowiek jest istotą złożoną – jego zdolności nie muszą się ograniczać do jednej ze stref. W projekcie będzie mowa o trójjedni ducha, umysłu i ciała. Te poszczególne składowe człowieka można analizować osobno, ale wówczas pełny obraz istoty ludzkiej pozostaje zatarty. Specjaliści różnych dziedzin nauki staną przed zadaniem, by nie pozbawiać człowieka ducha, gdy mowa o ciele i na odwrót.

W różnorodności tkwi piękno. Pan nazywa sługę, który podwoił pięć talentów, sługą dobrym i wiernym, ale ten sam komunikat kieruje w stronę tego, który otrzymał dwa i drugie dwa talenty zyskał. To naturalne, że nie każda osoba w klasie ma szansę zdobyć Nagrodę Nobla w przyszłości. Zawsze jednak mamy coś, co możemy potraktować jako pewien zasób – coś, dzięki czemu spowodujemy jakieś dobro. Jesteś sportowcem? Wykorzystaj predyspozycje swojego ciała, by w barwach narodu cieszyć oko i dawać rozrywkę tym, dla których twoje zwycięstwo staje się największą radością dnia.

W szkole obserwowałam, jak społeczeństwo i presja przez nie wywierana potrafią zmienić kierunek dążeń jednostki, która ostatecznie wybiera pozostanie w cieniu i zakopanie swojego talentu. Pan ruga sługę siedzącego bezczynnie, mimo ofiarowanej mu możliwości rozwoju. Dlaczego rzuca w jego stronę obelgi, skoro dostał tak mało? Nie ważne, ile masz i czy boisz się zawalczyć o siebie. To, co otrzymałeś, nie jest twoje i powinieneś oddać dobro z nawiązką – oto mądrość płynąca z przypowieści. Gdybyśmy właśnie w ten sposób traktowali nasze zdolności, czy nie bylibyśmy bardziej ponagleni do pracy nad sobą? Traktuj swoje ciało jako dar i wykorzystaj je w taki sposób, by zrobić z niego użytek, zamiast marnotrawić jego potencjał. Pan rozgniewał się nad trzecim sługą, bo ten nie uszanował daru, jaki otrzymał.

Czy dostając piękną zastawę kawową, chowasz ją przed gośćmi w obawie, że zostanie stłuczona? Taki sam błąd popełnia człowiek, który oszczędza całe życie dlatego tylko, żeby mieć, ale z jego posiadania nie wypływa żadne dobro dla niego i jego otoczenia. Takiego sługę nazwał pan złym i gnuśnym – na cóż mu bowiem życie nie przynoszące żadnego owocu? Stawanie się lepszym winno być naszą codzienną służbą, codziennym wyzwaniem i sensem. Życie bez celu motywowanego dobrem dla drugiego człowieka – czy stanowi jakąś wartość? Ty, będąc człowiekiem, jesteś wartością i możesz nią uczynić swoje działanie. Jak? W projekcie „Młode Talenty” podsuwamy następujące rozwiązania:

  1. Znajdź w sobie dobro – talent, cechę, sprawność – i doskonal je.
  2. Obierz cel zgodny z twoimi predyspozycjami i żyj tak, byś ty i inni mieli z twojego działania pożytek.
  3. Nie spoczywaj na laurach – „Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie” – jeśli coś osiągnąłeś, wyciągnij z tego dobro i sięgnij jeszcze wyżej. Nic cię nie ogranicza.

W projekcie „Młode Talenty” znajdą się propozycje rozwoju dla osób uzdolnionych artystycznie, sprawnych ruchowo oraz intelektualistów. Jeśli jednak twoje zainteresowania w żaden sposób nie będą się wiązały z możliwościami rozwoju przedstawionymi w projekcie, napisz do nas. Spróbujemy udoskonalić naszą ofertę i znaleźć specjalistę, który w twojej dziedzinie będzie służył poradą.

Podłoże naukowe
  1. Wprowadzenie

Z ciekawością godną badacza wkraczam w obszar nauk o kulturze fizycznej w celu zweryfikowania obecnych sądów na temat zależności pomiędzy przekazem medialnym a postawami i wartościami przyswajanymi bądź kształtowanymi wśród młodych odbiorców owych treści. Zdaję sobie sprawę, że działalność badawcza służy poszukiwaniu rzeczywistości nie na mocy umownego porozumienia ze światem o istnieniu rzeczy a priori, ale na gruncie badań empirycznych wyróżniających się odpowiednimi kryteriami. Różnice w poznawaniu rzeczywistości w sposób probabilistyczny a poznawaniu jej dzięki uprawnionemu uogólnianiu doskonale wyjaśnia socjolog Babbie (Babbie, 2009), powołując się na przykład konformistycznego przejmowania poglądów utrwalonych w tradycji ludzkości bądź sięgania po opinie autorytetów i uznawanie ich za rzeczywiste prawdy o świecie. Brak pewności, co do słuszności wygłaszanych sądów syntetycznych nie oznacza, iż powodują one jedynie szkodę i niosą fałsz. Przeciwnie, są najbardziej naturalnym sposobem poszukiwania rzeczywistości, dlatego ponadczasowe stwierdzenie filozofa z Chartres wciąż pozostaje aktualne: „Jesteśmy karłami, którzy wspięli się na ramiona olbrzymów. W ten sposób widzimy więcej i dalej niż oni, ale nie dlatego, ażeby wzrok nasz był bystrzejszy lub wzrost słuszniejszy, ale dlatego, iż to oni dźwigają nas w górę i podnoszą o całą gigantyczną wysokość” (Michałowska, 1999).

            Świadoma odpowiedzialności płynącej z prowadzenia rzetelnej pracy badawczej, skrupulatnie wyselekcjonuję adekwatne narzędzia, aby pozbawić siebie możliwości błędnej bądź wybiórczej obserwacji czy nielogicznego rozumowania. Wyprowadzona hipoteza stanowi wynik refleksji końcowej zawartej w podsumowaniu mojej pracy dyplomowej z roku 2017. Wówczas odkryłam, iż w gazetkach szkolnych należących do tradycyjnych mediów, zakres tematyczny wychowania fizycznego jest tym najczęściej opisywanym przez uczniów, pomijając treści z języka polskiego będące w przewadze chociażby ze względu na specyfikę prowadzenia gazetki. Z kolei stopień zaangażowania nauczycieli obu wymienionych przedmiotów szkolnych w działalność szkolnego medium jest nieporównywalna. Podczas gdy poloniści sprawują merytoryczną i formalno-językową pieczę nad uczniami, treści z wychowania fizycznego pozostawione zostają same sobie. Zauważyłam analogię do przykładu, którym posłużył się Babbie: osoba delektująca się przystawką na wystawnym przyjęciu, dopiero po dowiedzeniu się, czym ona w istocie była, zaczęła mieć odruch wymiotny (Babbie, 2009). Zadziałała tutaj umowa między społeczeństwem a jednostką, iż człowiekowi nie przystoi zjadać zwierząt z rodziny dżdżownicowatych, podobnie jak w sytuacji porównywanej: nauczyciel wychowania fizycznego nie jest od tego, aby zajmować się gazetką szkolną. Wnioskowanie we wspomnianej pracy dyplomowej obala tę przesłankę, uwiarygadniając potencjał tkwiący w gazetkach szkolnych jako narzędziach kontroli procesu nauczania wychowania fizycznego. Podejmowany temat pracy doktorskiej nie jest niczym innym jak odpowiedzią na zasygnalizowaną potrzebę uczniów oraz próbą weryfikacji oddziaływania dydaktycznego za pośrednictwem nowoczesnych mediów na postawy podopiecznych względem kultury fizycznej.

Przytoczony przykład gazetek szkolnych służy jedynie pokazaniu, iż zasadnym działaniem jest wykorzystywanie mediów tradycyjnych jako instytucji pośredniego wpływu (Znaniecki, 1930). Jeśli prasa szkolna zawiera treści dotyczące wychowania fizycznego i uczniowie dobrowolnie włączają się w jej tworzenie, czyż zasoby internetowe i multimedialne wykorzystywane w edukacji medialnej nie mają proporcjonalnie jeszcze większych możliwości? Nieograniczony zasięg odbiorców, z którymi można nawiązywać interakcje to cecha edukacji medialnej świadczącej o potencjale nowych technologii w nauczaniu szkolnym. Nie znaczy to, iż bezpośrednie oddziaływanie nauczyciela wychowania fizycznego mogłoby zostać zastąpione umiejętnie prowadzonym przekazem medialnym. Jednakże „pełna adaptacja osoby do procesów zachodzących we współczesnym świecie jest niemożliwa bez uwzględnienia zjawisk natury cyfrowej” (Nikolaeva i Kotliar, 2017). W jakim stopniu zawarte w przekazie medialnym treści warunkują wartości ciała internalizowane i eksternalizowane przez uczniów? Zorientowane na cel pracy pytanie uzasadnia się dylematem wychowawcy refleksyjnego: „Jakich treści powinien doświadczyć wychowanek w osiągnięciu zmiany sensownej?” (Pawłucki, 2013).

Podejmowany temat pracy doktorskiej odpowiada na zasygnalizowaną potrzebę uczniów, a także motywowany jest chęcią weryfikacji oddziaływania dydaktycznego za pośrednictwem mediów na poczucie sensowności względem ciała osoby badanej. Jako pedagog kultury fizycznej dążę do doskonalenia warsztatu nauczyciela, a ponadto ubiegam się o przyznanie ciału ludzkiemu należnemu mu miejsca w zgodzie z prawem naturalnym, któremu kręgi samozwańczych ideologów starają się zaprzeczać. Dlaczego poczucie sensowności wysuwa się jako następnik tytułu a nie poczucie koherencji, którego ujęta w tytule zmienna jest składową? Ten zabieg nie należy do przypadkowych. Wysunięcie na plan pierwszy poczucia sensowności w badaniach zgadza się z ideą eksperymentu polegającego na wprowadzeniu projektu „Młode Talenty” do wrocławskich szkół ponadpodstawowych. Program „Młodych Talentów” zakłada dominantę czynnika aksjologicznego nad proceduralnym w procesie nauczania i uczenia się. A zatem prezentowane wartości i podkreślanie sensu podejmowania wysiłku na rzecz ciała ma w konsekwencji przyczynić się do spojrzenia na człowieka w sposób holistyczny, obejmując jego bio-psycho-duchowy wymiar. „Niedorozwój któregoś z wymiarów egzystencji dysharmonizuje prawidłowe bycie i stawanie się najbogatszej w przyrodzie kompozycyjnej całości, którą tu określamy pojęciem podmiotu osobowego, z jego centrum – Ja osobowym” (Popielski, 2007). Aspekt aksjologiczny dbałości o ciało dotychczas należał do treści opcjonalnych przekazywanych w szkole, natomiast działania edukacyjne koncentrowały się wokół wzorów kultury fizycznej bez wyraźnego bądź moralnie umocowanego celu. Z tego powodu badania opisywane w dysertacji zasługują na miano oryginalnych. Jeśli poprowadzona według pewnych kryteriów edukacja medialna przyniesie pożądane rezultaty, praca doktorska nabierze charakteru praktycznego, bowiem zastosowane metody w projekcie „Młode Talenty” będzie można z korzyścią dla uczniów uwzględnić w programach nauczania.

  1. Problem badawczy w świetle literatury

Temat zadania badawczego wyłania się już w tytule rozprawy. Dokonam operacjonalizacji obranych zmiennych poprzez zdefiniowanie ich, a następnie odniesienie do konkretnych kroków, w wyniku których spodziewam się uzyskać wiedzę. W poprzedniku tytułu mowa o wzorach kultury fizycznej. O mechanizmie powstawania wzorów kulturowych pisał Sztompka. Definiował on wzory kulturowe jako pewne scenariusze zachowań, akceptowane przez zbiorowość schematy postępowania (Sztompka, 2003).  Jeśli chodzi o wzory kultury fizycznej to jako jeden z pierwszych w Polsce swoją typologię wzorów kultury fizycznej wprowadził Znaniecki, który wyróżnił i opisał sześć typów fizycznych: geneonomiczny, higieniczny, utylitarno-fizyczny, hedonistyczny, obyczajowo-estetyczny i sportowy (Znaniecki, 1973). Dla wielu typologia Znanieckiego stała się punktem wyjścia do badań nad wzorami kultury fizycznej. Rozwinął tę typologię Pawłucki, według którego „wychowanie do wartości ciała” to przekazywanie z pokolenia na pokolenie kulturowych wzorów w aspekcie cielesności, czyli wzorów kultury fizycznej (Pawłucki, 1994). We współczesnej typologii wzory dzielą się na:

  1. wzory egzystencjalne formacji cielesnej z przyporządkowanymi biotycznymi, witalnymi i utylitarnymi znaczeniami wartości ciała,
  2. wzory symboliczne formacji cielesnej z przyporządkowanymi agonistycznymi, perfekcjonistycznymi, estetyczno-artystycznymi i mistycznymi znaczeniami wartości ciała,
  3. wzory społeczne formacji cielesnej z przyporządkowanymi obyczajowo-estetycznymi, hedonistycznymi i oblubieńczymi znaczeniami wartości ciała (Pawłucki, 2013).

Wyselekcjonowane znaczenia wartości ciała znajdą swoje miejsce w przekazie medialnym „Młodych Talentów”. Czym jest przekaz medialny? Utożsamia się go z tworzeniem i transmisją treści za pośrednictwem mediów masowych takich jak: telewizja, prasa, radio, Internet (Penkowska, 2010). Nie ma więc wątpliwości, iż problem badawczy dotyczy instytucji pośredniego wpływu wychowawczego (Znaniecki, 1930). W XXI wieku edukacja medialna wkroczyła do szkół, czemu wyraz daje uwzględnienie jej w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego[1]. Skoro dydaktyka mediów „zajmuje się funkcjami i oddziaływaniem mediów w trakcie procesów nauczania i uczenia się” (Issing, 1987), stanowi ona obszar moich zainteresowań, gdyż właśnie celem badań jest weryfikacja, czy kulturowa zawartość przekazu medialnego pomoże osiągnąć sensowną zmianę u ucznia (Pawłucki, 2013).

Następnik tytułu odnosi się już do obszaru, w którym zmiana wychowanka ma nastąpić. Zanim przejdę do definicji poczucia koherencji, przedłożę raz jeszcze wyjaśnienie terminu dydaktyki mediów, a to z tego względu, iż zwraca ona uwagę na kluczowy aspekt – „Pojęcie dydaktyki mediów opisuje dziedzinę dydaktyki, w której zebrane są wszystkie rozważania nad tym, w jaki sposób można i powinno się kształtować i stosować media, komunikaty czy nośniki medialne dla osiągnięcia uzasadnionych pedagogicznie celów” (Tulodziecki, 1997). Oszacowanie zależności ma wartość autoteliczną, naukową, ale cele programowe „Młodych Talentów” sięgają wyżej. W myśl personalizmu systemowego[2] treści proponowanego przekazu medialnego będą krzewiły wartość i godność człowieka jako osoby. O wadze tego wyzwania edukacyjnego mowa we fragmencie: „wielką sprawą jest właściwa koncepcja człowieka, przyjęta dla edukacji i kształtu człowieczeństwa i społeczeństwa. Taką koncepcją, moim zdaniem, jest personalizm systemowy, który pragnie promować osobę w wymiarze indywidualnym i wspólnotowym i jest najlepszą odpowiedzią na wołanie chwili o człowieka, który poradzi sobie z nadmiarem informacji, mediów, technologii i zagubieniem”. Profesorowie Small i Vorgan w swojej książce iMózg, Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości[3] również nawołują do dbania o kształt człowieka jako osoby. Jako pedagog kultury fizycznej propaguję holistyczne ujęcie człowieka w jego bio-psycho-duchowej strukturze. Zajmując się ciałem wychowanka, nie możemy pomijać, iż stan psychiczny bądź duchowy jednostki również wpływa na sposób zarządzania swoją fizycznością. Kompleksowe podejście do człowieka wiąże się z przyjętą hierarchią wartości. Wyróżnienie poczucia sensowności w tytule rozprawy jako składowej poczucia koherencji w sposób celowy nawiązuje do charakteru przekazu medialnego „Młodych Talentów”, w którym to czynnik aksjologiczny dominuje nad proceduralnym. Nie oznacza to jednak, iż pozostałe komponenty (poczucie zaradności i poczucie sensowności) zostaną pominięte. Pomiary w tych obszarach są bardzo istotne i istnieje między nimi zależność.

  1. Cel poznania naukowego

Przedmiotem badania jest poczucie sensowności ciała ucznia (zmienna zależna) doświadczającego znakowych i działaniowych wzorów kultury fizycznej (zmienna niezależna). O zmiennej niezależnej decydować będzie wprowadzenie bądź niewprowadzenie czynnika intencjonalnie warunkującego poczucie sensowności ciała u uczniów – projektu edukacyjnego „Młode Talenty”. A zatem wyjaśnienie zależności między sposobem przekazywania wzorów kultury cielesnej a poczuciem sensowności ciała uczniów szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu stanowi cel naukowy badania. Jako cel aplikacyjny wskazuję możliwość wykorzystania zastosowanych w projekcie rozwiązań edukacyjnych w szkolnictwie.

  1. Schemat badawczy i obrane metody

W celu uzyskania spójnej i kompleksowej odpowiedzi na pytania badawcze, posłużę się metodami mieszanymi zgodnie z naukowym założeniem, iż „połączenie metod ilościowych z jakościowymi pozwoli wyeliminować błędy poszczególnych metod oraz dopełni wyniki uzyskane na poszczególnych etapach procesu badawczego” (Kawalec 2014). W pierwszej kolejności zbadaniu rzeczywistości empirycznej towarzyszyć będzie poznanie dedukcyjne. Za punkt wyjścia posłuży teoria, której przyświeca myśl, iż „każdy kontakt z mediami pozostawia jakiś „ślad” w psychice jednostki, w jakimś stopniu przyczynia się do utrwalenia lub zmiany jej nastroju, wiedzy, przekonań, sposobu zachowania, a nawet stylu życia” (Mrozowski 2001). Konfrontacja teorii z empirią ma w finalnym etapie pracy przyczynić się do skonstruowania logicznego wyjaśnienia nomotetycznego[4]. Dzięki strategii badań ilościowych poznam prawidłowości regulujące procesy edukacyjne w skali makro. Dlaczego to takie istotne? Jeśli skuteczność „Młodych Talentów” zostanie udowodniona poprzez dane statystyczne, dyrektorzy placówek oświaty przychylniej spojrzą na pomysł dołączenia tej instytucji pośredniego wpływu wychowawczego do treści programów nauczania ich szkoły.

Czemu ma służyć, ujęta jako druga w harmonogramie badań, strategia jakościowa? Będzie ona zewnętrznym kryterium trafności badania ilościowego. Metoda teorii ugruntowanej pozwoli na dogłębne zbadanie zależności pomiędzy zmiennymi, ale też – co nawet ważniejsze – może doprowadzić do wyodrębnienia wcześniej nie wyznaczonych zmiennych. Dzięki obserwacji rzeczywistości empirycznej zostaną zbudowane pojęcia i własności pojęć, które utworzą teorię dla pojedynczych uczniów. Rozmowy z osobami badanymi przeprowadzane w formie wywiadu częściowo kierowanego będą miały na celu zbadanie, czy nie wystąpiły zmienne zakłócające podczas badania, a także dadzą przestrzeń do głębszego przyjrzenia się zagadnieniu, czy umiejętnie dedykowana uczniowi treść przekazu medialnego zmienia poczucie sensowności w kontekście ciała.

  1. Pytania i narzędzia badawcze

Aby zweryfikować, czy treść przekazu medialnego warunkuje pożądane zmiany u ucznia, stawiam przed sobą cztery pytania badawcze:

  1. Jakie zmiany zaszły w poczuciu zrozumiałości w kontekście ciała u ucznia szkoły ponadpodstawowej po wprowadzeniu projektu „Młode Talenty”?
  2. Jakie zmiany zaszły w poczuciu zaradności w kontekście ciała u ucznia szkoły ponadpodstawowej po wprowadzeniu projektu „Młode Talenty”?
  3. Jakie zmiany zaszły w poczuciu sensowności w kontekście ciała u ucznia szkoły ponadpodstawowej po wprowadzeniu projektu „Młode Talenty”?
  4. Jaka istnieje zależność pomiędzy poczuciem sensowności a przyjmowanym znakowo wzorem kultury fizycznej ucznia szkoły ponadpodstawowej?

Ze względu na zastosowanie trzech różnych narzędzi do badań ilościowych, podczas analizy zadam pytania szczegółowe odnoszące się do wyników zaczerpniętych z:

Inwentarza Zachowań Zdrowotnych Z. Juczyńskiego,

– Kwestionariusza Celów Aktywności Fizycznej M. Lipowskiego i Z. Zaleskiego,

– Kwestionariusza orientacji życiowych (SoC29) A. Antonovsky’ego.

Ponadto w badaniu jakościowym przy pomocy kwestionariusza wywiadu zadam uczniom dodatkowe pytania szczegółowe, które nadadzą ramy treściowe wypowiedzi ucznia. Ten sposób prowadzenia wywiadu klasyfikuje się jako wywiad indywidualny, częściowo kierowany.

  1. Metoda doboru osób do badań

Osoba badana musi spełniać podstawowe kryterium, a więc posiadać status ucznia szkoły ponadpodstawowej we Wrocławiu. W pierwszej kolejności zaproszenie do projektu otrzymają szkoły wyróżnione w magazynie „Perspektywy”. Szkoły niezainteresowane projektem „Młode Talenty” poproszę o udział w badaniu wyłącznie w celach naukowych, co da mi możliwość stworzenia grupy eksperymentalnej. Grupa eksperymentalna oraz kontrolna powinna liczyć tę samą bądź zbliżoną ilość osób.

Chętne do udziału w eksperymencie edukacyjnym szkoły poproszę o zgromadzenie losowo wybranych klas w sali lekcyjnej, abym mogła przeprowadzić badanie ilościowe. Zatem dobór osób do pierwszej części badań (badań ilościowych) odbędzie się metodą losowania grupowego, w której to zdefiniowanym elementem populacji staje się nie pojedynczy uczeń, lecz klasa. Wielkość próby badawczej szacuję na około 150 osób.

Do drugiej części badań (badań jakościowych) wykorzystam dobór celowy. Prześledzę zmiany u uczniów w kontekście poczucia zrozumiałości i na podstawie wypełnionego przez nich Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Z. Juczyńskiego dokonam selekcji osób, u których zmiana była największa – te osoby zaproszę na wywiad ukierunkowany. Taką samą strategię, lecz posługując się innym narzędziem, obiorę przy śledzeniu zmian w dwóch pozostałych komponentach. Wielkość próby badawczej szacuję na około 10 osób.

  1. Harmonogram badań

Przewiduję następujące ramy czasowe postępowania badawczego:

– styczeń 2020 – I badanie ilościowe na dziesięciu zespołach klasowych, które zobowiążą się do śledzenia portalu edukacyjnego „Młode Talenty”,

– styczeń 2020 – grudzień 2020 – okres trwania eksperymentu, czyli umieszczania treści na portalu edukacyjnym „Młode Talenty” ,

– grudzień 2020 – II badanie ilościowe na tej samej grupie osób i jakościowych na wybranych jednostkach,

– styczeń 2021 – czerwiec 2021 – opis wyników badań.